آموزش نصب دیگ چدنی و مونتاژ کامل آن و نکات مهم نصب
یکی از اصلی‌ترین تجهیزات موجود در موتورخانه ساختمان‌ها دیگ یا همان بویلر موتورخانه است. دیگ‌های موتوخانه از نظر جنس به دو دسته دیگ چدنی و دیگ فولادی تقسیم‌بندی می‌شوند. هر یک از انواع دیگ خصوصیات خاص خود را داشته و در موارد خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در این مقاله قصد داریم به توضیح بیشتر در مورد نصب دیگ چدنی شوفاژ بپردازیم.
دیگ‌های چدنی از پره تشکیل می‌شوند. هر یک از این پره‌ها به صورت جداگانه در کارخانه تولید شده و برای نصب صحیح دیگ لازم است تا این پره‌ها به روش ریخته‌گری به یکدیگر متصل شده و دیگ چدنی را تشکیل بدهند.
پره‌های تشکیل‌دهنده دیگ چدنی را می‌توان به سه دسته پره‌های جلویی، پره‌های میانی و پره‌های عقبی تقسیم‌بندی کرد. پره‌های جلویی و عقبی دیگ دارای ابعاد متفاوتی هستند در صورتی که پره‌های میانی ابعاد یکسانی دارند. این پره‌ها با استفاده از قطعه‌ای به نام بوش به یکدیگر متصل می‌شوند. سطح خارجی بوش به صورت دو مخروط ناقص تراش داده می‌شود. برای نصب کردن پره‌ها با استفاده از بوش لازم است تا سطح خارجی آن را به ضد زنگ آغشته کنید. به این ترتیب محل اتصال پره‌ها به یکدیگر آببندی می‌شود. در این مقاله با ما همراه باشید تا اطلاعات بیشتری در مورد روش نصب دیگ‌های موتور خانه چدنی کسب کنید.
جدول محتوا
مونتاژ و نصب دیگ چدنی
توجه به نکات مهم در مونتاژ دیگ چدنی سبب افزایش راندمان دیگ چدنی می‌شود. به منظور استفاده از حداکثر راندمان دیگ چدنی و همچنین به منظور توزیع یکنواخت حرارت باید لوله رفت دیگ که همان لوله خروجی آب است را در انتهای دیگ به قسمت بالا نصب کنید. بهترین موقعیت برای نصب لوله برگشت که همان لوله ورود آب به درون دیگ می‌باشد، در سمت جلویی دیگ به قسمت پایین است.
نکته دیگر که سبب جلوگیری از بروز تنش حرارتی بر اثر انبساط طولی می‌شود، استفاده از یک پایه بتنی برای نصب دیگ است. به این منظور بهتر است برای دیگ چدنی بر روی کف موتور خانه یک پایه بتنی به حداقل ارتفاع 10 سانتی‌متر درست کنید. ارتفاع و حجم این پایه بتنی با توجه به وزن دیگ چدنی تعیین می‌شود.
یکی دیگر از نکات مهم در مونتاژ دیگ چدنی توجه به ظرفیت مشعل است. در بهترین حالت طول شعله مشعل باید در حدود 3.4 از طول دیگ را تحت پوشش خود قرار داده و 1.4 از قسمت انتهایی دیگ بدون شعله باشد. شعله باید به صورت افقی و در محل مرکز کوره نصب شود. در خصوص اهمیت توجه به این نکته لازم به توضیح است که اگر شعله مشعل به طرفین یا به بالا و پایین دیگ برخورد داشته باشد این برخورد در طولانی مدت سبب تشکیل رسوب در لوله‌های دیگ و بروز خلل در روند چرخش آب درون لوله‌های دیگ چدنی می‌شود.
توجه داشته باشید که پره‌های دیگ چدنی قبل از نصب باید تمیز شوند و در حین نصب از پرتاب کردن پرده‌ها خودداری کنید زیرا هر گونه ضربه می‌تواند سبب بروز ترک در پره‌ها شود. به منظور اطمینان از صحیح بودن روش نصب دیگ‌های موتور خانه چدنی لازم است بعد از اتمام فرایند مونتاژ کردن و نصب، دیگ را در شرایط کنترل شده‌ای تست کنید و از درست بودن گردش آب در دیگ مطمئن شوید.
نصب دیگ چدنی شوفاژ مراحل مختلفی دارد از جمله: اجرای فونداسیون، مرحله مونتاژ کردن پره‌های دیگ چدنی، تست دود‌بندی و آببندی اتصالات، مرحله اتصال ملحقات و در نهایت بستن پوشش دیگ. در این بخش توضیحات کلی در مورد مونتاژ و نصب دیگ چدنی آورده شده است.
یکی از نکات مهم در مونتاژ دیگ چدنی توجه به فاصله‌گذاری صحیح است. در این خصوص بهتر است بدانید در برخی موارد بی‌توجهی به رعایت فاصله مناسب سبب شده با وجود هزینه زیاد برای خرید و نصب دیگ چدنی امکان استفاده از دیگ وجود نداشته باشد یا اینکه در صورت بروز مشکل یا خرابی نتوان دیگ را تعمیر یا تعویض کرد. اختصاص دادن فضای کافی به دیگ چدنی سبب می‌شود تا دسترسی به شیر فلکه‌ها، سطح دیگ، دودکش و … راحت‌تر باشد.
مرحله فونداسیون دیگ چدنی
این مرحله شامل مشخص کردن ارتفاع و ابعاد فونداسیون و ساختن آن بر روی کف موتورخانه می‌شود. به بیانی ساده فونداسیون دیگ چدنی همان پایه‌ای است که دیگ بر روی آن قرار می‌گیرد. ارتفاع فونداسیون دیگ چدنی به عوامل مختلفی بستگی دارد که از جمله عوامل مؤثر بر روی انتخاب ارتفاع فونداسیون دیگ چدنی می‌توان به وزن دیگ و ظرفیت آب دیگ اشاره کرد. به این معنا که وزن آبی که قرار است در دیگ جریان داشته باشد نیز بر روی ارتفاع فونداسیون دیگ چدنی مؤثر است. حداقل ارتفاع در نظر گرفته شده برای فونداسیون 10 سانتی‌متر است.
ابعاد فونداسیون هم با توجه به ابعاد دیگ مشخص می‌شود. ابعاد فونداسیون باید به گونه‌ای باشد که از هر طرف در حدود 10 سانتی‌متر بزرگتر از ابعاد خود دیگ باشد. بهترین جنس برای ساخت فونداسیون بتن مسلح است زیرا این ماده توان تحمل وزن دیگ چدنی را دارد. نکته مهم دیگر تراز بودن فونداسیون است. سطح بالایی فونداسیون باید کاملاً مسطح و تراز باشد تا دیگ به درستی بر روی آن قرار بگیرد.
مونتاژ پره‌های دیگ چدنی
در کارخانه دیگ چدنی به صورت کامل و یکنواخت تولید نمی‌شود، بلکه پره‌های این دیگ تولید شده و سپس برای نصب باید آن‌ها را به یکدیگر مونتاژ کرد تا دیگ چدنی تشکیل شود. هر دیگ چدنی هم از چندین پره تشکیل می‌شود: پره جلویی که به آن مشعل هم گفته می‌شود، پره عقبی یا دود و تعدادی هم پرده میانی در فرایند مونتاژ کردن مورد استفاده قرار می‌گیرند.
تعداد پره‌های میانی استفاده شده به ظرفیت مورد نظر شما بستگی دارد. به این معنا که برای کاهش ظرفیت دیگ می‌توان تعداد پره‌های میانی را کاهش داد. در مقابل برای افزایش ظرفیت دیگ چدنی هم لازم است تا چند پره بیشتر در قسمت میانی استفاده کنید. نحوه طراحی و تولید پره‌های دیگ چدنی به گونه‌ای است که بعد از مونتاژ کردن فضای کافی برای احتراق سوخت و عبور شعله در میان آن‌ها به وجود می‌آید.
مرحله جمع کردن دیگ بخار
در مرحله جمع کردن دیگ چدنی بهتر است پره‌هایی که در معرض مستقیم شعله قرار دارند را با ملات خاک، آستر نسوز یا آجر نسوز بپوشانید تا مقاومت آن‌ها در برابر آتش افزایش پیدا کند. در مرحله جمع کردن دیگ چدنی باید به مواردی نظیر در نظر گرفتن فضا برای نصب مشعل، خروجی دود، حفره برای اتصال لوله رفت و برگشت و … توجه داشته باشید.
برای راحتی بیشتر در طول مراحل جمع کردن دیگ چدنی بهتر است قبل از شروع به کار این موارد را رعایت کنید: پره‌ها را چک کرده و از سالم بودن آن‌ها اطمینان حاصل کنید پره‌ها را تمیز کرده و مطمئن شوید که در بر روی آن‌ها هیچگونه جسم خارجی وجود ندارد بررسی فونداسیون و مناسب بودن آن فراهم کردن تمامی تجهیزات مورد نیاز برای مونتاژ کردن پره‌های دیگ چدنی.
نکات مهم برای نصب و مونتاژ دیگ بخار چدنی
در مرحله نخست مونتاژ و نصب دیگ چدنی باید طول تمامی شیار‌های موجود را به خمیر نسوز یا چسب مخصوص مونتاژ آغشته کنید. سپس با استفاده از ضربه چکش لاستیکی نخ نسوز را بر روی آن جا بیندازید. مرحله بعد آغشته کردن بوش به سرنج و قرار دادن آن در محل مناسب است. بعد از آماده‌سازی پره مورد نظر، پره دیگر را به صورت موازی حرکت داده تا به پره آماده شده نزدیک شود. در مرحله بعد با استفاده از ضربات چکش لاستیکی پره‌ها را به صورت کاملاً یکنواخت و موازی به یکدیگر نزدیک کنید. نکته مهم این است که ضربات را به صورت ضربدری وارد کنید. فرایند توضیح داده شده را تا مونتاژ کامل پره جلویی ادامه می‌دهید. بعد از نصب پره جلویی با استفاده از دو دیگ و وارد کردن نیرو مناسب فاصله موجود بین پره‌ها را کاهش داده تا بوش به صورت صحیح در جای خود قرار بگیرد. به طور معمول تعداد پره‌های دیگ چدنی بیشتر از 5 عدد است. به همین دلیل بعد از نصب 4 پره اولیه بهتر است با استفاده از دیگ جمع کن مرحله اول مونتاژ را کامل کنید.
فرایند مونتاژ و نصب دیگ چدنی را تا تکمیل شدن ادامه می‌دهید. بعد از پایان یافتن فرایند مونتاژ و جمع کردن میله‌های مهار‌کننده باید در جای مناسب خود قرار گرفته و با استفاده از مهره‌ها به صورت یکنواخت در جای خود سفت شوند. در نظر داشته باشید که قبل از سفت کردن میله‌های مهار باید دیگ جمع کن در حدود نیم دور شل شود. بعد از پایان مرحله مونتاژ دیگ باید سایر قطعات نظیر پایه مشعل گیر، خود مشعل، دریچه بازدید دیگ، آجر نسوزی که در انتهای دیگ قرار می‌گیرد، دود کش، لوله آب ورودی و خروجی در مکان مناسب خود نصب شوند.
برخی دیگر از نکات مهم برای مونتاژ کردن دیگ چدنی که توجه به آن‌ها سبب افزایش کیفیت کار شما می‌شود:
- در برخی موارد که ابعاد دیگ چدنی کوچک است به جای بوش باید از تجهیزات دیگری به نام اورینگ استفاده شود.
- قرار گرفتن صحیح بوش در جای مناسب خود از اهمیت بالایی برخوردار است. هر گونه بی‌دقتی در مونتاژ کردن بوش سبب بروز نشتی آب می‌شود.
- دیگ‌های بزرگ که ظرفیت بالایی دارند باید بر روی فونداسیون جمع و مونتاژ شوند.
- قبل از نصب کردن فلنج‌ها لازم است تا خمیر لوله و واشر بر روی دیگ نصب شده و سپس فلنج‌ها را در جای مناسبشان محکم کنید.
اقدامات لازم پس از نصب دیگ موتورخانه
بعد از اتمام مراحل نصب دیگ چدنی شوفاژ لازم است تا از نظر عدم نشت آب و دود دیگ را بررسی کنید. به این منظور مرحله تست دود‌بندی و آببندی در نظر گرفته شده است. برای انجام تست دود‌بندی بعد از بستن کامل دیگ چدنی موتور خانه لازم است تا مراحل زیرا را انجام دهید:
- در ابتدا تمامی درز‌های موجود بین پره‌های دیگ چدنی را با استفاده از خمیر نسوز به صورت کامل پر کنید.
- با استفاده از یک لامپ سیار دود بند بودن مدار را بررسی کنید. این بررسی به راحتی از طریق مشاهده نور درون اتاقک احتراق دیگ چدنی امکان‌پذیر است.
- برای انجام تست آببندی دیگ چدنی ابتدا باید فلنج‌های ورودی و خروجی را مسدود کنید. در مرحله بعد نوبت به نصب کردن شیر تخلیه و مسدود کردن محل نشان‌دهنده‌ها و کنترل‌کننده‌ها می‌رسد.
- در این مرحله از طریق شیر تخلیه و با استفاده از آب شهری ساختمان درون دیگ چدنی را پر کنید. به منظور افزایش فشار می‌توان در مسیر شیر تخلیه از دستگاه تلمبه فشار آب استفاده کرد. توجه داشته باشید که این افزایش فشار باید طبق دستورالعمل‌های تعیین شده از سوی سازنده دیگ فشار باشد. با انجام این مراحل و نبود نشتی آب می‌توان از نصب صحیح دیگ چدنی مطمئن شوید.
- در صورت بروز هر گونه نشتی باید محل اصلی آن را پیدا کرده و در صورت نیاز پره یا بوش نشت کرده را تعویض یا تعمیر کنید.
مرحله بستن پوشش دیگ
در ادامه روش نصب دیگ‌های موتورخانه چدنی باید به مرحله بستن پوشش دیگ اشاره کنیم. بعد از اتمام موفقیت‌آمیز تست آببندی و اطمینان از نبود نشت آب نوبت به بستن پوشش دیگ می‌رسد. در ادامه توضیح داده می‌شود که چگونه با استفاده از مقداری پوشش عایق گرما و سیم مفتولی پوشش دیگ را نصب کنید.
- در ابتدا عایق گرما را به روش صحیح بر روی دیگ چدنی قرار بدهید.
- سپس نوبت به قرار دادن قطعه دوم عایق گرمایی می‌رسد که باید آن را بر روی دیگ قرار داد. این عایق باید به گونه‌ای بر روی دیگ قرار داده شود که با فاصله 5 الی 10 میلیمتری بر روی عایق اولیه قرار بگیرد.
- در مرحله بعد با استفاده از سیم مفتول باید دو عایق گرما به یکدیگر متصل شوند.
- سپس باید طرفین پوشش دیگ در کنار دیگ قرار داده شوند. روپوش‌های طرفین دیگ باید به گونه‌ای در کنار دیگ قرار بگیرند که انحنای جلو روپوش و انحنای عقب روپوش در قسمت U شکل بر روی میله مهار قرار بگیرد. سپس با استفاده از 4 عدد مهره روپوش طرفین را به میله مهار متصل کنید.
- بعد از اتمام نصب روپوش طرفین دیگ نوبت به قرار دادن روپوش بالایی در جای مناسب می‌رسد. قبل از نصب روپوش بالایی لازم است با استفاده از متر دو قطر قسمت بالایی دیگ را اندازه‌گیری کرده و پوشش بالایی را بر روی دو پوشش جانبی قرار بدهید.
برای محکم کردن پوشش دیگ دستورالعمل خاصی وجود دارد و طبق دستور العمل سازنده باید پوشش‌ها را به یکدیگر متصل کرده و سپس آن‌ها را بر روی دیگ محکم کنید.
به عنوان سخن پایانی باید گفت در این مقاله به توضیح بیشتر در مورد بستن کامل دیگ چدنی موتورخانه پرداختیم. استفاده از دیگ‌های چدنی در تأسیسات گرمایشی ساختمان‌ها مزایای زیادی دارد که از آن جمله به حمل و نقل و نصب آسان آن می‌توان اشاره کرد. با دانستن روش صحیح بستن کامل دیگ چدنی موتور خانه می‌توانید پره‌های دیگ چدنی را مونتاژ کرده و دیگ چدنی را جمع کنید.
